ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ
Լիբանանի գեղանկարչական աշխարհին մէջ յայտնի դէմք էր Յարութիւն Թորոսեան:
Երէկ (10 Յունուար), փարիզեան շրջանի հիւանդանոցներէն մէկուն մէջ մահացած է Յարութիւն Թորոսեան:
Ան ծնած էր 1933ին, Պէյրութ: Մաս կը կազմէր հայ արուեստագէտներու սերունդի մը: Բազմաշնորհ արուեստագէտ էր: Միաժամանակ կը սիրէր գրել: Հետաքրքրական է իր «Անկարելի Սէր» գիրքը: Իր գեղանկարչական ուսումը ստացած էր Լիբանանի Գեղարուեստից վարժարանին մէջ, ապա՝ Փարիզի Գեղարուստից Ազգային Բարձրագոյն դպրոցին՝ նկարչութիւն, փորագրութիւն (gravure) եւ որմնանկարչութիւն (fresque):
Ունի հայերէնով հրատարակութիւններ եւ իր գեղանկարներու ներկայացման գիրքեր:
Ան անդամ էր Լիբանանի գեղանկարիչներու եւ քանդակագործներու միութեան եւ Ֆրանսայի Արուեստագէտներու պալատին:
Յարութիւն Թորոսեանի ստեղծագործական ներշնչման ենթահողը երրեակ է. ծննդավայր Լիբանանը, արմատներու եւ սիրոյ հայրենիք Հայաստանը, եւ Ֆրանսան՝ իր արուեստի մեծութիւններով:
Վերջին տարիներուն, քանի մը անգամ միասին գտնուեցանք Պէյրութի ցուցահանդէսներուն եւ նուագահանդէսներուն: Ֆրանսայի մէջ, յաճախ իրարու հանդիպեցանք Մոնթրէօյի իր տունը եւ արձակուրդի օրերուն՝ Նորմանտի, Վիլլէր-սիւր-Մէր կամ Տովիլ ծովափնեայ քաղաքները: Կարօտով կը խօսէր Լիբանանի եռուն կեանքին մասին, ինչպէս՝ իր ընկերներուն:
Յարութիւն Թորոսեանէն իբրեւ յիշատակ կը պահեմ երեք մերկուհիներու գեղանկարներ, որոնք գեղեցիկի եւ կեանքի մասին կը վկայեն:
Անոնք մնայուն ներկայութիւն պիտի ըլլան գիրքերուս կողքին, շարունակելով Նորմանտիի մեր զրոյցները, որոնք կը մեղմէին կարօտներ եւ աքսորի տխրութիւնները:
Արուեստ, գրականութիւն, բանաստեղծութիւն ԲԱՆՆ իսկ են, մեզմէ առաջ սկսած, մեզմով շարունակուող եւ դէպի գալիքները ընթացող: Ինչե՜ր ըսած է գեղեցիկը: Յարութիւն Թորոսեանի մերկուհիները ի՞նչ կ՛ըսէին իրեն, ի՞նչ կ’ըսեն արուեստասէրին, ի՞նչ պիտի ըսեն վաղը:
Կը դիտեմ: Ինք կը խօսի իր զգացումներով:
Կը մնայ ներկայութիւն:
Այդպէս է Բանի եւ Արուեստի բաց պատուհանը:
Լիբանանի արուեստի կեանքին եւ անոր զարգացման մէջ իր տեղը ունէր Յարութիւն Թորոսեան, ինչպէս իրմէ առաջ շիջած Զաւէն Խտըշեան, Լիւսի Թիւթիւնճեան եւ շատեր: Իր սերունդէն ուրիշներ, հակառակ Լիբանանի եւ լիբանահայութեան ապրած խոր տագնապին, կը շարունակեն ստեղծագործել եւ կենդանութեան շունչ տալ հայ կեանքին:
Իր ետին տաղանդաւոր արուեստագէտի պայծառ յիշատակ կը թողու Յարութիւն Թորոսեան:
Օր մը, յաղթահարելէ ետք ներկայի բարդութիւնները, Սփիւռքի հայ արուեստագէտներու թանգարան կը ստեղծուի՞ Հայաստանի մէջ, որպէսզի հայկական ժառանգութիւնը պահուի: Այդ կ՛ըլլայ օտար երկինքներու տակ տարածուած հայ միտքի լոյսին հայրենիքին տուած տիրութեան եւ սիրոյ տուրքը:
Յարութիւն Թորոսեանի հետ արուեստասէրներ իրենց անաւարտ զրոյցները պիտի շարունակեն իր նկարներուն հետ:
11 Յունուար 2022, Նուազի-լը-Կրան