ԵՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- Սումկայիթի մէջ, հայերու դէմ կատարուած ջարդերուն 34ամեակին առիթով, Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութիւնն ու Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասեան հրապարակեցին յայտարարութիւններ՝ դիտել տալով, որ հայատեացութիւնը եւ ուժի կիրառման սպառնալիքը կը շարունակէ մնալ Ատրպէյճանի պետական քաղաքականութիւնը, ինչ որ ակնյայտօրէն կը հակասէ խաղաղ, զարգացող եւ կայուն տարածաշրջան ունենալու վերաբերող տարածաշրջանային եւ միջազգային ջանքերուն:
«Հայերի դէմ կազմակերպուած զանգուածային սպանութիւնները եւ խոշտանգումները, որոնք նպատակ ունէին բռնի ուժով ճնշելու Արցախի հայութեան ժողովրդավարական կամարտայայտումը եւ ինքնորոշման անքակտելի իրաւունքի իրացումը, հետագայում շարունակուեցին Բաքւում, Կիրովաբադում եւ Ադրբեջանի այլ հայաշատ բնակավայրերում. Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի կողմից իր հայրենիքում ազատ եւ անվտանգ ապրելու կամքի բարձրաձայնմանն Ադրբեջանը պատասխանեց հայերի նկատմամբ հաւաքական պատժի քաղաքականութեան իրագործմամբ, որը յետագայում վերաճեց Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի դէմ լայնածաւալ պատերազմի սանձազերծման», կը նշուի նախարարութեան յայտարարութեան մէջ:
Նախարարութիւնը նաեւ լուսարձակի տակ առաւ այն, որ 7 Դեկտեմբերին ՄԱԿի Միջազգային դատարանին կողմէ «Ցեղային խտրականութեան բոլոր ձեւերու վերացման մասին» միջազգային ուխտի ծիրին մէջ հրատապ միջոցներ կիրարկելու վերաբերեալ որոշումը, որ ցոյց կու տայ, թէ «Սումգայիթի ոճրագործութիւնից աւելի քան երեք տասնամեակ անց Ադրբեջանի կողմից շարունակւում է հայերի նկատմամբ ցեղային ատելութեան եւ հայկական մշակութային ժառանգութեան ոչնչացման քաղաքականութիւնը»:
Արցախի Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասեան Սումկայիթի սպանդին 34ամեակին առիթով հրապարակեց հետեւեալ յայտարարութիւնը.
«Ցեղասպանութիւնից տառապել եւ տառապում են աշխարհի շատ ժողովուրդներ, ազգեր ու ազգութիւններ, իսկ հայ ժողովրդի համար այն անցեալն է ու ներկան, բայց ոչ երբեք՝ ապագան:
«20րդ դարասկզբին ծնունդ առած արհեստածին պետութիւն Ադրբեջանն իր կազմաւորման ժամանակներից ի վեր ստանձնել է հայատեաց առաքելութիւն: Ապացոյցը՝ 1988ին կազմակերպած սումգայիթեան ջարդերն ու պարբերաբար շարունակուող պատերազմներն են:
«Ադրբեջանի միակ նպատակն ու հոգեգար ցանկութիւնն Արցախի վերջնական բռնազաւթումն ու բնիկ ժողովրդի վերացումն է: Անպատժելիութիւնն ու անհանդուրժողականութիւնն ադրբեջանական իշխանութիւններին մղեցին նոր ցեղասպան գործողութիւնների:
«Հայատեացութեան դրսեւորումն իր գագաթնակէտին հասաւ 2020ի Սեպտեմբերին՝ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմով, մասնաւորապէս՝ Արցախի բնակչութեան, հայ գերիների հանդէպ ցուցաբերած անմարդկային վերաբերմունքի, սպանութիւնների, խոշտանգումների, մշակութային ցեղասպանութեան ձեւով:
«Խստօրէն դատապարտելով Սումգայիթեան ոճրագործութիւնը եւ արցախահայութեան հանդէպ իրականացուող շարունակական քաղաքականութիւնը՝ կոչ ենք անում քաղաքակիրթ աշխարհին գործուն քայլեր ձեռնարկել հայերի հանդէպ ադրբեջանական ցեղասպան քաղաքականութեան կանխարգելման ուղղութեամբ: Մենք պէտք է դուրս գանք այս ծանր իրավիճակից եւ, մեր պապենական հողում ապրելով, պահանջատէր լինենք մեր իրաւունքներին:
«Խոնարհումս ադրբեջանական բռնութիւններին զոհ դարձած մեր հայրենակիցների եւ արցախեան բոլոր պատերազմներում նահատակուած քաջորդիների յիշատակին»: