Yerepouni Daily News
No Result
View All Result
  • Հայերէն Լուրեր
  • Յօդուածներ
  • Հարցազրոյցներ
  • Մարզական
  • Այլազան
    • Զանազանք
    • Մշակութային
    • Գաղութահայ Կեանք
  • Արեւելահայերէն Լուրեր
  • English
    • World News
      • Africa
      • America
      • Asia
      • Australia
      • Europe
      • Middle East
    • Markets & Economy
    • International Press
    • Health
    • Social
    • Sports
    • Art & Entertainment
    • Science & Technology
  • أخبار باللغة العربية
  • Հայերէն Լուրեր
  • Յօդուածներ
  • Հարցազրոյցներ
  • Մարզական
  • Այլազան
    • Զանազանք
    • Մշակութային
    • Գաղութահայ Կեանք
  • Արեւելահայերէն Լուրեր
  • English
    • World News
      • Africa
      • America
      • Asia
      • Australia
      • Europe
      • Middle East
    • Markets & Economy
    • International Press
    • Health
    • Social
    • Sports
    • Art & Entertainment
    • Science & Technology
  • أخبار باللغة العربية
No Result
View All Result
Yerepouni Daily News
No Result
View All Result

«Հայ Ապրինք»

November 15, 2021
in Mobile Home, Newsletter, Յօդուածներ
0
«Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ»

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՅՐ ՃԷՊԷՃԵԱՆ

Մատլեն Գարայակոբեանը ծնած է Թուրքիա: 1980 թուականին եկած է Ժընեւ, Զուիցերիա: Երբ հարցուցի իրեն, թէ ինչո՞ւ ձգեց Թուրքիան, ան  պատասխանեց. «Աւելի լաւ կեանք մը ունենալու համար»:

Սփիւռքահայ իրականութեան մէջ յաճախ կը հանդիպիմ եւ կը լսեմ այս արտայայտութիւնները: Հայը կ՛ուզէ աւելի լաւ կեանք: Թէեւ ան իր ծննդավայրը կը լքէ քաղաքական, ընկերային, տնտեսական ու ապահովական պատճառներով, բայց նոյնքան նաեւ` անձնական ու ընտանեկան: Աւելի լաւ կեանքի իտէալը մարդուն, բայց նաեւ հայուն փնտռածն է ամէնուրեք:

 

Հոկտեմբեր 2021: Այս անգամ Զուիցերիա այցելութեանս մէջ կար այլ նորութիւն մը` հայկական իմաստով: Ժընեւի Լոզան փողոցի երկայնքին, բանուկ ու խճողուած շրջանի մը մէջ, երկաթուղիի կայարանէն ոչ շատ հեռու եւ կեդրոնական մասին մէջ բացուած է հայկական գրախանութ-կեդրոն մը` 10 սեպտեմբեր 2021-ին: Անունը` «Հայաստան` մշակոյթ եւ բոյր» (Armenie Culture et Saveurs): Եւ իրաւացի է, որովհետեւ Հայաստանը մշակոյթ է, որ բոյր է եւ կը բուրէ նախ ինքն իրեն, իր շրջապատին, ապա նաեւ համաշխարհային քաղաքակրթութեան համար:

Մատլեն Գարայակոբեանն ու Մարիա Մկոյեանը երկու նուիրեալ հայուհիներ են, որոնք ստանձնած են այս գրախանութ-կեդրոնը բանեցնելու ծառայութիւնը: Ծառայութիւն, որովհետեւ, ինչպէս Մատլենը ըսաւ, «այս մեր տունն է»: Հայուն տունը, զոր անոնք կ՛ուզեն ներկայացնել նաեւ տեղացի ու օտար հասարակութեան:

 

Գրախանութ-կեդրոնին մէջ կան գիրքեր` հայուն մշակոյթին եւ պատմութեան մասին, բայց նաեւ` հայկական երաժշտութեան խտասալիկներ, յուշանուէրներ, հայկական քոնեաք, գինի ու ուտելիք: Հայկական տուն մը, ուր հայուն ամբողջական մշակոյթը կը ներկայացուի: «Կ՛ուզենք, որ հայերը այս կեդրոնը իրենց տունը համարեն,  իսկ ոչ հայերն ալ ճանչնան մեր ինքնութիւնը», ըսաւ Մատլեն:

 

Մարիա Մկոյեան կու գայ Հայաստանէն: Երաժշտութիւն ուսանած է Երեւանի մէջ եւ ատեն մը Ֆրանսայի Լիոն քաղաքի օփերային մէջ երգած է, ունի երկու զաւակ: «Ամէն հայ ինքն իր ընտանիքին մէջ պէտք է ազգային ինքնութիւնը պահէ», կը հաւատայ ան: «Ես Ֆրանսայի մէջ այդ փորձեցի ընել»: Այս նոյն գիտակցութեամբ Մարիա կ՛ուզէ իր ժամանակը տալ հայ մշակոյթին, զոր պահած է իր ընտանիքի մէջ` զայն նաեւ հանրութեան ծանօթացնելու` այս կեդրոնին միջոցով: Կը զրուցէի  հայուհիի մը հետ, որ հայ մշակոյթը դարձուցած է իր կեանքին հիմքը: Մասնագիտացած մշակոյթի մէկ գեղեցիկ «երանգներէն»` երաժշտութեան մէջ, արդէն իսկ ան իր գիտութիւնն ու տաղանդը կը բաժնեկցի  հասարակութեան հետ:

Զուիցերիոյ մէջ կը գործէ «Յակոբ Թոփալեան հիմնադրամ»-ը: Յակոբ Թոփալեան ծնած է Անգլիա, 1897-ին: Ծնողքը եկած են Արեւմտահայաստանէն: Տեղափոխուած է նախ Եգիպտոս, ապա Իտալիա:  1960-ական տարիներուն անոր նուիրատուութեամբ կառուցուած է Ժընեւի Հայ առաքելական եկեղեցին, որ կոչուած է Սուրբ Յակոբ: Ան 1985-ին հիմնած է «Թոփալեան» հիմնադրամը, որուն գլխաւոր նպատակն է հայ մշակոյթը, լեզուն եւ գրականութիւնը վառ պահել: Անոր կեանքին կարգախօսը եղած է` «Հայ ապրինք»: Յակոբ ոչ մէկ ճիգ խնայած է, որպէսզի իր կեանքի հաւատամքը դառնայ ապրող իրականութիւն: Իսկ ապրող իրականութի՞ւնը` հայը, որ ապրեցաւ, կ՛ապրի ու պիտի շարունակէ ապրիլ իր մշակոյթով: Պատմութեան փորձառութիւնը ա՛յս ցոյց տուած է, ուստի այդ ալ պէտք է պահպանուի:

Այս գրախանութ-կեդրոնը հիմնուած է «Թոփալեան» հիմնադրամին միջոցով:

1995-ին հիմնադրամը նաեւ հիմնած է միօրեայ դպրոց, որպէսզի հայ երեխաներուն եւ պատանիներուն հայերէն սորվեցնէ` արեւելահայերէն եւ արեւմտահայերէն: Այս դպրոցը մինչեւ այսօր տակաւին կը շարունակէ իր առաքելութիւնը: Աւելի՛ն. հիմնադրամը աւելի քան քսան տարիներէ ի վեր հայկական տաղաւարով մը կը մասնակցի Ժընեւի միջազգային ցուցահանդէսին, ուր հանրութեան կը ներկայացուին հայ ժողովուրդի պատմութիւնն ու մշակոյթը` ֆրանսերէն եւ անգլերէն լեզուներով: Հայկական կեդրոնին մէջ հիմնուած էր նաեւ փոքր կրպակ մը, ուր գիրքեր եւ երաժշտական խտասալիկներ կը տրամադրուէին հայութեան: Բայց միշտ ալ եղած էր երազը, որ պէտք չէ բաւարարուիլ այս փոքր կրպակի սահմաններով: Հետապնդած եւ իրականացուցած է այդ երազը, այդ փոքր կրպակը այսօր տեղափոխուած է Ժընեւի այս բանուկ փողոցի այժմու կեդրոնը` հայ մշակոյթը աւելի լայնածաւալ ձեւով ծանօթացնելու օտարներուն: Փոքր կրպակով սկսած տեսիլքը այսօր դարձած է գրախանութ-կեդրոնի իրականութիւն, որուն հիմքը կը մնայ նոյնը` «Հայ ապրիլ»:

– Գիտե՞ս` Վահէ անունը ի՛նչ կը նշանակէ: Վահէ Կապրաշը ատենապետն է «Թոփալեան» հիմնադրամին: Ան կարեւոր աշխատանք տարած է կազմակերպելու համար այս գրախանութ-կեդրոնը:

– Վահէ անունը ինծի համար շատ ջերմ է,- ըսի Վահէին,- հօրս անունն էր, իսկ այժմ` տղուս: Ամէնէն լաւը կը նշանակէ,- եղաւ իմ արագ պատասխանս Վահէին:

Վահէն ուրախ էր, բայց ան իր անուան նման` ամէնէն լաւը կ՛ուզէ տալ իր հայ ժողովուրդին: Պէյրութ ծնած Վահէն, որուն ծնողքը եկած են Թուրքիայէն, փոքր տարիքէն Զուիցերիա տեղափոխուած է: Վահէն ոչ մէկ ճիգ կը խնայէ հայուն տալու ամէնէն լաւը: Եւ այս կեդրոնը լաւ օրինակ մըն է այդ ամէնէն լաւին:

Լոզան փողոցը միջազգային մշակոյթներու հանդիպման վայր է: Ժընեւ ընդհանրապէս միջազգային քաղաք է, ուր կը գտնուին Միացեալ ազգերու կազմակերպութիւնը, Եկեղեցիներու համաշխարհային խորհուրդը եւ այլն: Այս միջազգային քաղաքին մէջ եւս հայը ներկայութիւն է` իր մշակոյթով եւ իր ամէնէն լաւով…

– Պէտք է մենք ալ ծանօթացնենք մեր մշակոյթը բոլորին,- ըսաւ Վահէ:

Մետա Խաչատրեան Զուիցերիա եկած է Թեհրանէն, 1980-ին: Կարեւոր աշխատանք կը տանի հիմնադրամի տարբեր ծրագիրներու իրականացման մէջ, բայց նաեւ` այս գրախանութի կազմակերպչական աշխատանքներուն:

Մետա կու գայ ազգային զօրաւոր ինքնութեամբ եւ ինքնագիտակցութեամբ միջավայրէ: Պարսկաստանի հայկական իրականութեան մէջ մեծցած եւ դաստիարակուած է, կը տեսնէ Արեւմուտքի մէջ հայ մնալու մարտահրաւէրները: «Շատ դժուար է Արեւմուտքի մէջ ազգային ինքնութիւնը պահել: Մեծ ջանք պէտք է թափել», ըսաւ Մետա:

Ան ջանք չի խնայեր հայուն, նաեւ  օտարին ծանօթացնելու մեր մշակոյթը: «Մենք մշակոյթ, լեզու եւ գրականութիւն ունինք` որպէս ժողովուրդ, եւ այդ բոլորով պէտք է հպարտ զգանք»: Մետային համար հայուն հպարտութիւնը կը սկսի սերմանելով  զայն նոյնինքն հայուն մէջ, ապա` փոխանցելով օտարին:

Մարիա Մկոյեանն է դարձեալ: Ան բաժնեց իր ցաւը: Ցաւը` Արցախին: «Միայն ցաւ կայ սրտիս մէջ», ըսաւ ան:  Մարիա նոր վերադարձած է Հայաստանէն: «Եռաբլուր այցելեցի, որպէսզի տեսնեմ սրտիս մէջի ցաւը,- ըսաւ Մարիա: – Դժուար է հաւատալ` ի՛նչ եղաւ»:

Մարիա մէկ-մէկ սկսաւ քակել իր ներաշխարհի այդ ցաւը: «Մենք ազգ ենք, որ կ՛ուզենք կատարեալին ձգտիլ: Բայց պէտք է նաեւ ընդունինք, որ մենք ալ սահմանափակումներ ունինք-, ըսաւ Մարիա: – Պիտի ընդունինք, որ մենք ալ սխալներ կ՛ընենք: Փոքր ազգ ենք եւ նոյնքան կրնանք սխալիլ»:

Հայկական գրախանութ-կեդրոնը ունի իր ապագայի ծրագիրները: Կը մտածեն կազմակերպել փոքր տարողութեամբ լսարաններ, նկարչական ցուցահանդէսներ ու, տակաւին, հայոց լեզուի դասաւանդում` մեծահասակներու համար: «Այս կեդրոնին մէջ կրնանք մինչեւ երեսուն հոգի տեղաւորել», ըսաւ Մարիա:

Ու դարձեալ` Արցախի իրավիճակը: Քառասուն եւ չորս օրերու պատերազմը ցնցած է հայութիւնը քիչ մը ամէն տեղ: Մեծ է հարուածը: Պարտութիւն, նահատակ երիտասարդներ, կորսուած հողատարածք… Այս իրավիճակը խոր եւ ծանր հոգեբանական ազդեցութիւն ձգած է իւրաքանչիւր հայու վրայ: Եւ այս զգացումը կը տեսնեմ այսօր քիչ մը ամէն տեղ, ուր կը հանդիպիմ հայերու:

«Շատ ցաւալի է այն, որ պատահեցաւ մեզի Արցախի պատերազմին», ըսաւ Մետա: Բայց ան յուսահատ չէ, ինչպէս իւրաքանչիւր հայ: «Ամէն ջանք պէտք է թափել, որպէսզի Հայաստանին օգնենք եւ մեր Արցախի ինքնութիւնը վերականգնենք», ըսաւ Մետա: Բայց այդ յաջողցնելու համար Մետա կը տեսնէ մէկ ճամբայ. «Միասնականութիւնն է: Միասին կրնանք յառաջանալ: Ճշգրիտ եւ նպատակասլաց աշխատանք պէտք է տանինք»:

Փոքր կրպակէն` մինչեւ հայկական գրախանութ-կեդրոն: Ուրախ էի եւ նոյնքան հպարտ, որ կրցայ այցելել այս իրականացուած կեդրոնը եւ հանդիպիլ ու ժամանակ անցընել հայորդիներուս հետ: Հայորդիներ, որոնք հպարտ են իրենց ինքնութեամբ ու մշակոյթով, եւ որոնք ոչ մէկ ջանք կ՛ուզեն խնայել պահելու եւ ծանօթացնելու համար զայն: Ծանօթացնել հայուն մշակութային արժէքը: Եթէ մէկ կողմէ հայուն, բայց նաեւ` օտարին:

Ժընեւի մէջ նաեւ տեսայ  հայը, որ աւելի լաւ կեանք մը կ՛ուզէ ապրիլ: Աւելի լաւը` եթէ իրեն եւ ընտանիքին, նոյնքան նաեւ` հայուն հաւաքական կեանքին համար: Եթէ Յակոբ Թոփալեանը հաւատաց, որ պէտք է «Հայ ապրինք», ան դիմեց գործնական քայլի եւ այս կարգախօսը իրականացնելու համար հիմնեց հիմնադրամ, քանի ուզեց տեսնել, թէ հայը պիտի շարունակէ ապրիլ աւելի լաւ կեանք մը:

Հայը ցեղասպանութենէ ետք չընկրկեցաւ եւ չյուսահատեցաւ: Հայը հաւատաց «Հայ ապրելու» տեսլականին եւ ամէն ջանք ի գործ դրաւ իրականացնելու համար զայն: Արցախի այս «ցաւոտ» պատերազմէն ետք ալ հայը նոյնպէս պիտի հաւատայ ու կառչի աւելի լաւ կեանքի տեսլականին: Պատմութեան փորձը ցոյց տուած է, որ իւրաքանչիւր ձախողութենէ ետք հայը կրցած է դարձեալ ոտքի կանգնիլ: Մեր պատմութեան այս փուլին ալ նոյնը պէտք է պատահի…

Փոքր կրպակէն` գրախանութ-կեդրոն: Ժընեւի հայորդիները կը հաւատան հայուն աւելի լաւ կեանքի տեսլականին: Տեսլականը, որ հայը պիտի ապրի ու դարձեալ ապրի: Եւ այս տեսլականին արդիւնքը` «Հայաստան, մշակոյթ եւ բոյր»:

Եւ այս մշակոյթի եւ անոր բոյրին մէջէն` աւելի լաւ կեանք, ուր հայը կ՛ապրի ու պիտի ապրի հայօրէն:

Յակոբ Թոփալեանի իտէալն է այս, բայց նաեւ Ժընեւի հայերուն ու իւրաքանչիւր հայուն` ամէնուրեք…

Հա՛յ ապրինք…

16 հոկտեմբեր  2021

 

Previous Post

Hamilton ends ‘hardest weekend’ with stunning win in Brazil

Next Post

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ ՕՐՀՆՈՒԹԵԱՄԲ ԱԶԳԱՅԻՆ ԲԱՐԵՐԱՐ ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿԻՆ ԱԼԵՔՔՕ ԵՒ ԱՆԻ ՊԷԶԻՔԵԱՆ ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԷ ԻՐ ԱՋԱԿՑՈՒԹԻՒՆԸ ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՀԱՅՈՒԹԵԱՆ

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

  • About Us
  • Contact Us

© 2021 Yerepouni News - Website by Alienative.net.

No Result
View All Result
  • Հայերէն Լուրեր
  • Յօդուածներ
  • Հարցազրոյցներ
  • Մարզական
  • Այլազան
    • Զանազանք
    • Մշակութային
    • Գաղութահայ Կեանք
  • Արեւելահայերէն Լուրեր
  • English
    • World News
      • Africa
      • America
      • Asia
      • Australia
      • Europe
      • Middle East
    • Markets & Economy
    • International Press
    • Health
    • Social
    • Sports
    • Art & Entertainment
    • Science & Technology
  • أخبار باللغة العربية

© 2021 Yerepouni News - Website by Alienative.net.