Հռիփսիմե Թորոսյան. արտասահմանյան վարկանշային պարբերականներում տպագրվելը  պատասխանատու գործ է

Հռիփսիմե Թորոսյանը սովորել է ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի ասպիրանտուրայում: Աշխատում է նույն ինստիտուտի հայոց լեզվի պատմության բաժնում՝ որպես կրտսեր գիտաշխատող: Սկսած 2015 թ.-ից Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի հումանիտար գիտությունների բաժնի հայոց լեզվի դասախոս է, դասավանդում է իրանցի ուսանողներին: Օտար լեզուներից տիրապետում է պարսկերենին, անգլերենին, ռուսերենին:

Ուսումնասիրել է «Անձի հատկանիշ արտահայտող դարձվածքներն արդի հայերենում և պարսկերենում» գիտական թեման: Պատրաստվում է ատենախոսության պաշտպանությանը:

–Ատենախոսության թեմայի ուսումնասիրության ընթացքում համատեղ ի՛նչ աշխատանքներ եք իրականացրել Իրանի լեզվաբանների հետ:

-Ատենախոսությունը նվիրված է հայերենի և պարսկերենի՝ անձի հատկանիշ արտահայտող դարձվածքների զուգադրական քննությանը: Ուսումնասիրությունն իրականացնելու ընթացքում 2019 թ.-ի հոկտեմբերին 2 շաբաթով մեկնել եմ Իրանի Իսլամական Հանրապետություն՝ Թեհրան: Հանդիպումներ եմ ունեցել Թեհրանի համալսարանի [1], Ալ-Զահրա համալսարանի [2], Dehkhoda Lexicon Institute and International Center for Persian Studies [3] միջազգային կենտրոնի դասախոսների հետ: Հանդիպումները հիմնականում եղել են  խորհրդատվությունների ձևաչափով, որոնց ընթացքում քննարկվել են մեթոդական և մասնագիտական գրականության ընտրությանը վերաբերող հարցեր:

–Իրանցի ուսանողներին հայերեն եք դասավանդում: Ի՞նչ ձեռնարկներից եք օգտվել դասավանդման ընթացքում և ի՞նչ ձեռնարկ եք կազմել անձամբ Դուք:

-Հայերենի՝ որպես օտար լեզվի դասավանդման համար կան շատ դասագրքեր [4], ձեռնարկներ [5], որոնք կազմված են տարբեր մեթոդներով և նախատեսված են հայերենի բազմաշերտ ուսուցանման համար [6]: Սակայն պարսկախոս սովորողների համար նախատեսված գրականությունը [7]  շատ աղքատիկ է և կարիք ունի համալրման [8]: Իրանցի ուսանողների մեծամասնությունն այդքան լավ չի տիրապետում անգլերենին կամ ֆրանսերենին, որ կարողանա միջնորդ օտար լեզուների օգնությամբ սովորել հայերեն: Դասավանդման գործընթացն արդյունավետ և պարզ դարձնելու նպատակով կազմել եմ ուղեցույց-գրքույկ՝ պարսկերեն բացատրություններով: Ապագայում նպատակ ունեմ, հարստացնելով և հղկելով ուղեցույց-գրքույկը, այն վերածել դասագրքի:

-Հնարավո՞ր է արդյոք ուղեցույցի բովանդակությունը վերաձևակերպեք ոչ թե գրքի, այլ հոդվածի տեսքով, որը կներկայացնեք վարկանշային պարբերականներում (Scopus) հրապարակման՝ այդպիսով հայերենի դասավանդման նյութը դարձնելով միջազգային գիտական հարթակում ուսումնասիրության առարկա:

-Ձեռնարկը  կարելի է ասել սաղմնային վիճակում է: Այն կատարյալ տեսքի բերելուց հետո միայն կմտածեմ հոդվածի մասին, քանի որ արտասահմանյան վարկանշային պարբերականներում տպագրվելը բավականին պատասխանատու գործ է:

-Խնդրում եմ անդրադառնալ հայերենի՝ առերես և հեռավար դասավանդման մեթոդների տարբերությանը, ներկայացնել Ձեր փորձը:

-Սկսած 2021թ.-ից Թեհրանի Հին իրանական լեզուների Աժյար ասոցիացիայի (The Association of Ancient Iranian Languages Āžyār, IRI, Tehran) [9] հայերենի դասախոս եմ: Դասավանդումն իրականացնում եմ հեռավար: Հայերենի՝ որպես օտար լեզվի դասավանդումն արդյունավետ դարձնելու նպատակով գործածվող տարբեր մեթոդների ընտրությունը (ավանդական կամ կառուցվածքային, քերականական և հաղորդակցական) պայմանավորված է լսարանի առանձնահատկություններով և պահանջներով: Ուսուցանման մեթոդների ու մոտեցումների ճիշտ համադրմամբ ու կիրառմամբ նախատեսված ժամանակահատվածում հնարավոր է ապահովել լեզվի իմացության, դրանով հաղորդակցվելու հմտությունների բավարար մակարդակ՝ անկախ դասընթացի առկա կամ առցանց լինելուց:

Հղումներ

1. Թեհրանի համալսարանում աշխատում են 1500 գիտաշխատողներ, սովորում են շուրջ 33 000 ուսանողներ։ Հիմնադրվել է 1934 թ.-ին, ստեղծվել է այդ ժամանակ արդեն գոյություն ունեցող մի շարք բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների միաձուլման արդյունքում՝ https://hy.wikipedia.org/wiki/Թեհրանի_համալսարան :
2. Ալ-Զահրա համալսարանը կանանց միակ համապարփակ համալսարանն է Իրանում և Մերձավոր Արևելքում՝ https://en.wikipedia.org/wiki/Al-Zahra_University :
3. Dehkhoda Lexicon Institute and International Center for Persian Studies-ը Իրանում պարսկերեն լեզվի և գրականության ուսուցման գլխավոր պաշտոնական միջազգային կենտրոնն է՝ https://dehkhoda.ut.ac.ir/en :
4. Լ. Կ. Մուրադյան, Սովորում ենք գրել, կարդալ, խոսել հայերեն, Էդիթ Պրինտ, Երևան, 2018թ., 320 էջ: https://editprint.am/index.php?route=product/product&product_id=450
5. Hakobyan, Eastern Armenian, Yerevan, 240 p., https://easternarmeniantextbook.com/author
6. Hagopian, Armenian for everyone, Western and Eastern Armenian in Parallel Lessons, Yerevan Printing, Los Angeles Glendale, 2007, 516 p., https://www.scribd.com/doc/259356040/Armenian-for-Everyone :
7. Bāğdāsāryān, Armani biāmuzim, Tehrān, 1363, 177 p., http://bekhoon-bedoon.blogfa.com/post/45 .
8. M. Mohammadi, Dastur-e zabān-e Armani (barāye fārsi zabānān), Tehrān, 1389, https://samta.samt.ac.ir/content/9336/دستور-زبان-ارمنی .
9. Ասոցիացիան ստեղծվել է կիբեռտարածության և էլեկտրոնային ուսուցման հնարավորություններն օգտագործելու, իրանագիտությանն առնչվող ոլորտները՝ հատկապես մշակույթի և հին լեզուների բնագավառում զարգացնելու նպատակով. https://azhyar.com/ :

Հերմինե Օհանյան