ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ
Թրքութիւնը բնաւ մաքրագործուած չէ իր հոգեբարոյական ժահրէն, կանխամտածուած իր հայակերութենէն: Որքան կոյր ատելութիւնը, անյագ ոխակալութիւնը, այնքան ալ վեհանձնութիւնը, ներողամտութեան վսեմ զգացումը` թշնամիին հանդէպ, մեզ կ՛առաջնորդէ անբուժելի աղէտի:
Ե. ԽԱԹԱՆԱՍԵԱՆ
(«Ազդակ», 3 ապրիլ 1968-2018)
Յանցանքի զգացումէ կամ անհոգի վերաբերումէ թելադրուած չէ, անպայման, որ մեր սրբադաս Նահատակներու ներողամտութիւնը կը հայցենք: Աւելի՛ն. իբրեւ ազգ ու նորանկախ պետութիւն, միշտ ալ եղած ենք հաւատարիմ ու արժանահաւատ զաւակները մեր նախնեաց, տէր կանգնած ենք անոնց կտակին, պայքարած` յանուն բռնագրաւուած հայրենիքի վերատիրացման, վառ պահած ենք պահանջատիրական մեր ոգին ու կը շարունակենք մնալ իբրեւ այդպիսին:
Այդուհանդերձ, ի՞նչն է, որ կը մտահոգէ մեզ` իբրեւ հայութիւն, եւ ինչո՞ւ յաճախ եւ անընդմէջ կը շեշտադրենք, որ պէտք չէ զոհ դառնալ թուրքին թակարդներուն, պէտք չէ հաւատալ մեր դարաւոր թշնամիին խորամանկ եւ վատոգի խօսքերուն, պէտք չէ ընթացք տալ, այսպէս ասած, անոր հաշտութեան բարբաջանքներուն:
Յայտնենք, որ բոլոր ժամանակներէ աւելի, վերջին տարիներուն, ապրիլեան ոգեկոչման հանդիսութիւնները սկսած են տարբեր իմաստ եւ տարողութիւն ունենալ, որովհետեւ, առաջին հերթին, հայութիւնը իր բոլոր բաղկացուցիչ շերտերով` ի Հայաստան եւ սփիւռս աշխարհի, ունի անկախ պետութիւն, կ՛ապրի անոր հովանիին ներքեւ եւ դիւանագիտական-քաղաքական մտքի հասունութեամբ լծուած է ազգային հարցերու պաշտպանութեան եւ հետապնդման:
Միւս կողմէ, հայութեան թշնամին` թրքութիւնը, իր բոլոր դրսեւորումներով եւ խարդաւանանք ընթացքով տիւ եւ գիշեր կ՛աշխատի` իրեն նեցուկ ունենալով միջազգային ուժեր թէ որոշումի կեդրոններ, հայութիւնը կողմնորոշելու եւ զայն լծելու այն կառքին, որով պիտի կարենան միանգամընդմիշտ թաղել հայոց սրբազան դատը, կոտրել հայութեան պահանջատիրական ոգին եւ միջազգային ձեռնտու մէկ պահու թոյլտուութեամբ` հարուածել հայ նորահաստատ պետականութեան հիմերը:
Փաստօրէն, վերոյիշեալ մտահոգութիւններուն ամէնէն դիպուկը հայ-թրքական արձանագրութիւնները չէի՞ն, որոնք արդէն նետուած են պատմութեան աղբանոցը:
Տեղին է նշել, որ թուրք քաղաքական թէ զինուորական կառոյցները, ցարդ առանց յապաղումի եւ միանշանակ կը շարունակեն իրենց սադրիչ թէ հայաջինջ ծրագիրներու հետապնդումը: Այս առումով ակնայայտ է թուրք-ազերիական սերտ ու զիրար ամբողջացնող հակահայ քարոզչութիւնն ու զինուորական գործակցութիւնը, յատկապէս Արցախի դէմ, որ ի գին մեծ զոհողութիւններու կը պաշտպանէ հայոց արժանապատուութիւնն ու ազգային երազանքը:
Միւս կողմէ, մտահան պէտք չէ ընել նաեւ արեւմուտքի մե՛րթ խաբեբայ, մե՛րթ «եղբայրական», մե՛րթ ստորնացուցիչ յորդորները` թուրքին հետ հաշտութիւն կնքելու, զիրար աւելի լաւ հասկնալու, նիւթական շռայլ օժանդակութեան խոստումներ հրամցնելու եւ մասամբ նորին:
Գաղտնիք չէ այլեւս արեւմուտքի թէ արեւելքի գերհզօր ուժերուն կիրարկած քաղաքականութիւնը, մասնաւորաբար ներկայ ժամանակի աշխարհաքաղաքական խօլ մրցակցութիւններու եւ զիրար յօշոտող պատերազմներու յորձանուտին մէջ, երբ Հայաստանը կ՛ուզեն կռուախնձորի վարածել, յանուն սեփական շահերու եւ հեռակայ քաղաքականութիւններու գործադրութեան:
Աշխարհով մէկ սփռուած Հայ դատի յանձնախումբեր, իրենց թիկունքին ունենալով հայ պետականութեան դիւանագիտական ներկայացուցչութիւններ, կը շարունակեն ազգային պահանջատիրութիւնը, զգաստութեան եւ իրազեկութեան քարոզարշաւները, արդարադատական նախաձեռնութիւններն ու թուրքին էութիւնը բացայայտող աշխատանքները:
Մեր կարգին, իբրեւ հայութիւն, արտօնելի չէ երբեք ցոյց տալ զիջողական ու միամիտ վերաբերում` զազիր թուրքին լորձնաշուրթն եւ մարդասէրի հրաւէրներու դիմաց: Հակաթուրք մեր պայքարի բոլոր արտայայտութիւնները կը նպատակադրեն հասնելու մեր երազանքին` բռնագրաւուած հայրենիքի ազատագրումին, Արցախի անկախութեան միջազգային ճանաչումին եւ սեփական ճակատագրի տնօրինումին:
Արդ, հայ նորահաս սերունդներ պարտաւոր են յիշել, զգալ եւ ապրիլ Տէր Զօրի անապատներէն ցայտող սուրբ Նահատակներու հառաչանքը եւ տէր կանգնիլ անոնց կտակին: