Պաշտպանութեան նախկին նախարար, զօրավար-հարիւրապետ Վաղարշակ Յարութիւնեանը, անդրադառնալով ռուս-ուքրանական հնարաւոր պատերազմի սենարին կ’ըսէ, որ ան բնականաբար, պիտի անդրադառնայ ղարաբաղեան հակամարտութեան վրայ: Tert.am-ի հարցումին, թէ Հայաստանը, որպէս Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան անդամ եւս պարտաւոր է՞ ինչ-որ զօրախումբ ուղարկել, ան ըսած է. «Եթէ նկատել էք, մինչ օրս Ռուսաստանը չի դիմել ՀԱՊԿ անդամ պետութիւններին իրեն աջակցելու խնդրով: Ռուսաստանը այդպիսի նպատակ չունի եւ չի դիմելու, ինչում ես համոզուած եմ»:
–Պարո՛ն Յարութիւնեան, եթէ, Աստուած չընէ, սկսի ռուս–ուքրանական պատերազմ, որքանո՞վ հնարաւոր է յարձակողական, անգամ` պատերազմական գործողութիւններու վերսկսումը հայ–ատրպէյճանական սահմանին վրայ:
-Այն, ինչ կատարւում է այսօր ռուս-ուկրաինական յարաբերութիւններում, աւելի ճիշտ հետեւանքները, որոնց յանգեցրեց Ուքրաինայում իշխանափոխութիւնը, բնականաբար, անդրադառնալու է ղարաբաղեան հակամարտութեանը: Նախ, հասկանա՛նք, թէ ինչ է կատարւում այդտեղ: Այնտեղ ընթանում է Արեւմուտք –Ռուսաստան հակամարտութիւն: Եւ կախուած նրանից, թէ ինչ զարգացում կը լինի` դա կ’ազդի նաեւ տարածաշրջանի վրայ եւ անմիջապէս մեզ վերաբերող հարցերին: Նաեւ` ղարաբաղեան հակամարտութեանը:
–Ի՞նչ ազդեցութիւններու մասին է խօսքը:
-Այն ուժերը, որոնք Ուքրաինայում եկել են իշխանութեան, դրանց մի մասը կռուել է ինչպէս Չեչնիայում, այնպէս էլ Ղարաբաղում: Այդ ժամանակահատուածում Ուքրաինան շատ ակտիւ օգնել է Ատրպէյճանին` մեծ քանակի զէնք է վաճառել: Այնպէս որ, ղարաբաղեան հակամարտութեան վերաբերեալ այսօրուայ իշխանութեան դիրքորոշումը աւելի բացասական է, ի վնաս Հայաստանի եւ Ղարաբաղի: Յիշեցնեմ նաեւ, որ Ուքրաինան Արեւմուտքի կողմից ներքաշուած էր ԳՈՒԱՄ կազմակերպութեան մէջ, որի նպատակը ռուսական քաղաքականութեանը հակակշռելն է, եւ որի ակտիւ անդամ էր Ատրպէյճանը:
–Առայժմ, որքան յայտնի է, Ուքրանիոյ կառավարութիւնը սեփական ինքնիշխանութիւնը եւ երկրի տարածքային ամբողջականութիւնը պաշտպանելու, իր սեփական հարցերը լուծելու խնդիր ունի:
-Այո, իրենք իրենց խնդիրներով են զբաղուած, բայց մենք պէտք է նաեւ հասկանանք, թէ ո՞ր իշխանութիւնն է շահեկան եւ որը` ոչ Հայաստանի եւ Ղարաբաղի համար: Եթէ Ռուսաստանը կորցնի Ղրիմը եւ սեւծովեան նաւատորմիղը այնտեղից դուրս գայ, ինչի մասին խօսում է այսօրուայ ուկրաինական իշխանութիւնը, ապա աւտոմատ կերպով Թուրքիան դառնում է Սեւ ծովում գերիշխող պետութիւնը` տարածաշրջանում ուժեղացնելով իր դիրքերը: Հիմա մտածէք` ի՞նչն է վնաս մեզ համար, ինչը` օգուտ:
–Մեր լրատուամիջոցներէն մէկը, յղում ընելով ՊՆ իր աղբիւրներուն, հաղորդած էր, որ ուքրանական զարգացումներուն զուգահեռ ատրպէյճանա–հայկական սահմանի երկայնքով Ատրպէյճանը կուտակած է իր զինուժը:
-Չի կարելի բացառել, որ դա պայմանաւորուած է հէնց ռուս-ուկրաինական զարգացումներով: Ռուսաստանի ներքաշումը տարբեր ռազմական գործողութիւնների մէջ, Ռուսաստանի այս կամ այն չափով թուլացումը Ատրպէյճանը կը փորձի օգտագործել ի նպաստ սեփական շահերի եւ պէտք չէ բացառել, որ իրենց զինուած ուժերը բերուել են մարտական պատրաստուածութեան հէնց այդ տրամաբանութեամբ:
–Պարո՛ն Յարութիւնեան, Հայաստանը Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան անդամ է, եւ եթէ յանկարծ պատերազմ լինի, ապա, տեղեա՞կ էք` ինչ համաձայնագրեր են ստորագրուած` ՀՀ–ն եւս պարտաւոր է՞ ինչ–որ զօրախումբ ուղարկել:
-Եթէ նկատել էք, մինչ օրս Ռուսաստանը չի դիմել ՀԱՊԿ անդամ պետութիւններին իրեն աջակցելու խնդրով: Ռուսաստանն այդպիսի նպատակ չունի եւ չի դիմելու, ինչում ես համոզուած եմ:
– Ռուսական լրատուամիջոցները հաղորդեցին նաեւ, որ արդէն կան առաջին ուքրանական փախստականները, չհաշուած Ուքրանիոյ այն 3 միլիոն քաղաքացիները, որոնք Ռուսաստանի մէջ աշխատանքային ներգաղթեալ են: Վերջերս հաղորդուեցաւ, որ ոչ պաշտօնական տուեալներով` Ուքրանիոյ մէջ կայ մօտ 400 հազար եւ աւելի հայ: Եթէ պատերազմը, այնուամենայնիւ, սկսի, արդեօք այս համայնքն ա՞լ չ’արժանանար սուրիահայ համայնքի բախտին:
-Ես կարծում եմ, որ, այնուամենայնիւ, բանը դրան չի հասնի, բայց դա չի նշանակում, որ մենք չպէտք է մտածենք իրենց մասին. եթէ զարգացումները գնան դէպի մարտական հակամարտութիւն, ապա դա կը վերաբերի նաեւ հայ համայնքին: Եւ նրանց շահերից է բխում, որ Հայաստանն ունենայ յստակ դիրքորոշում եւ լինի ակտիւ:
–Հիմա ձեր կարծիքով` Ռուսիա–արեւմուտք պաղ պատերա՞զմ է, թէ կողմերը անցած են նաեւ այդ գիծը, որովհետեւ կը խօսուի տնտեսական եւ դիւանագիտական պատժամիջոցներու մասին:
-Չեմ կարծում, որովհետեւ Արեւմուտքի առաջին արձագանգն այդքան էլ կոշտ չի եղել. Եւրոպան միատարր չէ, եւ ես համոզուած եմ, որ այս հարցում իրենք ունեն տարբեր մօտեցումներ: Այո՛, կը փորձեն Ռուսաստանին ճնշել, կը փորձեն տարբեր գործողութիւններ իրականացնել` քաղաքական ճնշումներից մինչեւ տնտեսական եւ այլն, բայց դա ոչ մի արդիւնքի չի բերելու, եւ յետագայում ամէն ինչ վերականգնուելու է:
–Այնուամենայնիւ, ինչ ելք կը կանխատեսէք` պատերա՞զմ, թէ ոչ:
-Պատերա՞զմ` ոչ, որովհետեւ պատերազմ կարող է լինել միայն այն դէպքում, եթէ Ուքրաինան յայտարարի պատերազմ: Իսկ Ուքրաինան այդ հնարաւորութիւնը չունի, իր բանակը շատ թոյլ է ռուսական զինուժի դէմ կռուելու համար:
–Որքանով տեղեակ եմ` Ուքրանիան կ’ակնկալէ նաեւ ՆԱԹՕ–ի աջակցութիւնը:
-Ուրեմն, ՆԱԹՕ-ն երբեք այդտեղ ուժ չի մտցնի: Ու որեւէ մէկը չի գնայ ռազմական հակամարտութեան Ռուսաստանի հետ: Ռուսաստանն էլ կ’աշխատի խուսափել ռազմական գործողութիւններից, եթէ միայն Ղրիմի, Արեւելեան Ուքրաինայի, նաեւ` Ուքրաինայի ռուսալեզու բնակչութեան դէմ ուժ չկիրառուի: