ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆԻ ՀԵՏ
«Ժողովուրդ» օրաթերթի լրագրող Լուսինէ Մինասեանը զրուցել է ԱԺ ընտրութիւններում ՀՅԴ համապետական ցուցակի 3րդ հորիզոնականը զբաղեցնող, ՀՀ գիւղատնտեսութեան նախկին նախարար Արթուր Խաչատրեանի հետ:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Պարո՛ն Խաչատրեան, փաստօրէն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն կուսակցութիւնը չյայտնուեց խորհրդարանում՝ հակառակ այն բանի, որ այն միշտ իր տեղը ունեցել է ԱԺում: Հիմա ինչո՞ւ նման պատկեր ստացուեց: Խնդիրը միայն ա՞յն էր, որ պայքարը գաղափարական չէր, ինչպէս նշուած էր կուսակցութեան յայտարարութիւնում, թէ այլ բան կայ:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Դէ, ընդհանուր էմոցիոնալ ֆոնը (զգացական ենթահողը-Խմբ.) բարձր էր, եւ դրուած էր այս հարցը. կա՛մ յեղափոխութեան կողմից ես կա՛մ դէմ ես յեղափոխութեանը: Ուղղակի ինչ-որ հանրային տրամադրութիւնների ազդեցութեան տակ էլի այդ սեւ ու սպիտակի պայքարն էր ընթանում:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Ասում էք՝ դրուած էր հարցը, որ կա՛մ կողմ ես յեղափոխութեանը կա՛մ դէմ: Այսինքն՝ ստացւում է, որ կուսակցութիւնը դէ՞մ է եղել յեղափոխութեանը:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Դաշնակցութիւնը կողմ է յեղափոխութեանը, եւ Մայիսին էլ մենք արեցինք յայտարարութիւն, որ աջակցում ենք յեղափոխութեանը: Մենք դրական արձագանգեցինք վարչապետի առաջարկին եւ կառավարութեան մաս կամզեցինք: Մենք պատրաստակամութիւն ենք յայտնել մասնակցելու այդ փոփոխութիւններին եւ դրանով մեր աջակցութիւնն ենք յայտնել յեղափոխութեանը:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Երբեւէ չէ՞ք մտածել, որ չէք յայտնուի ԱԺում: Ընդհանրապէս սպասելի չէ՞ր:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Անկեղծ ասաց՝ ոչ: Մենք մի քիչ աւելի դրական սպասելիքներ ունէինք:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Այսպէս ասած՝ հին կուսակցութիւններից անցաւ միայն «Բարգաւաճ Հայաստանը»: Դուք եւ ՀՀԿն դուրս մնացիք: Ինչի՞ հետ էր սա կապուած: Գուցէ նոր կուսակցութիւնների հանդէպ հետաքրքրութիւնն ու սպասելիքներն աւելի մե՞ծ են:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- «Հանրապետութիւն» կուսակցութիւնը եւս ԱԺում չէ: Այսինքն՝ «ԵԼՔ» դաշինքի մէկ երրորդը: Կարելի է նաեւ այդպէս ասել, որ, այո, նոր կուսակցութիւնների հանդէպ հետաքրքրութիւն կար: «Բարգաւաճը» կար եւ մնաց, «Ելք»ի երկու երրորդը կար եւ մնաց: Դրա համար չարժի կապել հների կամ նորերի հետ: Սա աւելի շատ կապուած էր էյֆորիկ տրամադրութիւնների, փոփոխութիւնների հետ: Յեղափոխութեան գլխին կանգնած ուժը ամենաշատ ձայնը պիտի տանէր, դա պարզ է: Նոյն տրամաբանութեամբ 1991ին ՀՀՇի թեկնածուն ամենաշատ ձայնը հաւաքեց:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Չէ՞ք կարծում, որ ընտրողը քաղաքական ուժին միանգամից ասոցացնում է անձերի հետ: Իսկ «Դաշնակցութեան» պաստառի վրայ անձեր չկային:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Մի գուցէ դա էլ էր խնդիր: Դա շատ լուրջ ուսումնասիրութեան կարիք ունի: Ամէն դէպքում, մենք միշտ էլ այդպէս ենք հանդէս եկել, եւ անհատների վրայ շեշտը չի դրուել: Դա այդքան էլ կապ չունի: Էյֆորիկ ֆոնը բարձր էր, եւ փոփոխութիւնների ցանկութիւնները մեծ են, եւ այդ ֆոնի վրայ դժուարութիւններ ունեցանք ցոյց տալու, թէ ինչպէս ենք մենք պատկերացնում այդ փոփոխութիւնները եւ ինչով ենք տարբերւում այլ ուժերից:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Կուսակցութիւնը հետեւութիւններ արե՞ց ընտրութեան արդիւնքներից:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Դէ, հիմա քննարկման փուլում ենք եւ հետեւութիւններ ենք անում: Սիւբեկտիւ եւ օբյեկտիւ (ենթակայական եւ առարկայական-Խմբ.) պատճառներ կային, դրա համար ունեցանք այն պատկերը, որը տեսնում ենք:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Հիմա ի՞նչ էք անելու: Արտախորհրդարանական ընդդիմութիւն կը լինէ՞ք:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Ի հարկէ:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Հնարաւո՞ր է՝ ՀՀԿի հետ համագործակցէք:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Ինչի՞ շուրջ:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Իրենք էլ ասում են, որ ընդդիմադիր են լինելու: Գուցէ ընդհանուր եզրեր գտնուեն:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Ցանկացած համագործակցութիւն պէտք է բխի կողմերի միջեւ ընդհանրութիւններից եւ տարբերութիւններից, ու դա կախուած է նրանից, թէ կոնկրետ ինչ խնդիր է առաջադրւում: Եթէ խնդիր առաջադրուի, որը միասնական է բոլոր ուժերի համար, հնարաւոր է համագործակցել: Այսինքն՝ այդպէս չի կարելի ասել, որ սրանք լաւն են, կը համագործակցնէք, նրանք վատն են, չենք համագործակցի: Հարցը այն է, թէ ինչ կը լինի օրակարգում: Օրինակ, օրէնքի նախագծին կողմ կամ դէմ քուէարկում ես՝ ելնելով նրանից, թէ այդ օրէնքը որքանով է համահունչ քո մօտեցումներին, ոչ թէ նրանից, թէ այդ օրէնքի հեղինակն ով է:
ԼՈՒՍԻՆԷ ՄԻՆԱՍԵԱՆ.- Կարծիքներ են հնչում, որ նոր խորհրդարանը 5 տարի չի մնայ, եւ կարիք կը լինի կրկին արտահերթ ընտրութիւնների գնալ: Այս մասին ի՞նչ կ՛ասէք:
ԱՐԹՈՒՐ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Պէտք է նայենք, թէ խորհրդարանը առաջիկայ մի քանի ամիսներին ինչպէս կը դրսեւորի իրեն: Այս պահի դրութեամբ պնդել, թէ կը լինեն նոր արտահերթ ընտրութիւններ, կը լինի հանրային պահանջ, չենք կարող: Խորհրդարանը միաբեւեռ է: Նրանք, ովքեր իրենց ընդդիմութիւն են յայտարարել, շատ էական տարբերութիւններ չունեն իշխող դաշինքից: Շատ դժուար է գաղափարական ընդդիմութիւն նշմարել: Մեր տնտեսական քաղաքականութիւնը, օրինակ, էականօրէն տարբերւում է կառավարութեան քաղաքականութիւնից: Ունենք մի ուժի շատ մեծ ներկայացուածութիւն խորհրդարանում: Միւս երկու ուժերը այդքան էլ տարբեր մօտեցումներ չունեն, նախագահի ինստիտուտը դեռ կայացման փուլում է գտնւում, հանրային սեկտորը, որը միշտ էական դեր է ունեցել քաղաքականութեան մէջ, միշտ նշել է կառավարութեան ձախողումների մասին եւ արտայայտել է ժողովրդի մի զգալի մասի սենտիմենտները: Հիմա այդ հանրային հատուածը՝ հասարակական կազմակերպութիւնները ները, «Իմ քայլ»ի ցուցակով ներկայացուած են լինելու ԱԺում: Երկրի շահից է բխում, որ գոնէ արտախորհրդարանական ընդդիմութիւնը լինի ուժեղ եւ գաղափարական, այլ ոչ թէ նեղացած, ես դրա համար եմ ընդդիմութիւն: Պէտք է հասկանանք, որ կառավարութեան ձախողում նշանակում է պետութեան ձախողում, իսկ ընդդիմութեան նպատակը այն է, որ նման բան թոյլ չտայ: