LA BOMBA Խօսէ Անթոնիօ Կուռիարային
Ոգի՛ն, որ երկինքէն ինկած ոգեղէն ռումբին
ուժով էր
հզօր էր …
արիւնը, որ հոսեցաւ
Սպանական հողի աւանդութեան երքին
արիւն չէր
այլ Կամքի հեղուկ
ուղխինահոս…
Bomba-ն ցնցածէր Սպանացիները,
որոնք զայրացած էին ..
Դո՛ւն Խօսէ Անթոնիօ
մէկ ոտքով կանգնած կը փնտռէիր
հետքերը Bomba-ին,
որոնք ահաբեկչութեան մոխիրներուն մէջ կորսուած էին …
մոխիրները ցրուած էին ամէն ինչ
բացի յիշողութենէն, որ կ’ապրէր էակի մը պէս աննինջ …
խաղաղութեան համար պատերազմի մեկնող
որպէս զինուոր
տուն վերադարձար վիրաւոր …
վէ՛րքդ, որ խոր էր, չխոցոտեց սիրտդ
-սիրոյ անհուն ծով,-
սաւառնեցաւ հոգիդ անհունութեան մէջ անխռով
իբրեւ արծիւ խաղաղութեան, որ բարձունքէն
կը ցրուէ ու կ’առաքէ թղթիկներ,- իբրեւ թռուցիկ,-
սիրոյ ու հաշտութեան
խիղճերու արթնութեան
ու ճղմարտութեան ճանաչման
Պատգամ …:
Չատեցիր հայը, որ քեզ զոհ դարձուց Bomba-ին,
այլ պեղեցիր յիշողութեան արմատները,
որոնք թանգարաններուն մէջ
ոսկորներու եւ աճիւններու դարաններու
մէջ էին
եւ կը թառանչէին …
ցեղասպանութեան ոճիրներու լռութիւններէն
եւ արեան ողջակիզումներէն…
գրեցիր երկաթուած, պողպատուած գիրով
Bomba-դ, որ կանգնես աշխարհի բոլոր կողմերէն դիտուող
խղճի ու արդարութեան Յուշարձանը հաշտարար
անցեալի սարսռացնող էջերուն յուշարար
Չատեցիր նաեւ Թուրքը՛ այլ՝ Bomba-դ հնչեցուց Ահազանգը
որ արթննան պատմութեան կարկամած ձայները
պատռուին ուրացումի արնաթաթախ վարագոյրները
ճեղքուին պատերը անանցելիին
լուացուին ու անհետին արիւնին դեռ յամեցող հոտերը …:
Ու յիշուի եղելութիւնը եղեռնի …:
* * *
Ես լսեցի Քեզ, Պէյրութի մէջ, հայ բեմէն
այնքան մարդկային էր լեզուդ,
որ դուն էիր թարգմանը
մեր Մեծ ցաւին
մեր երազին
մեր հողի Տրոփին
չորս ծագերէն սփռուող
մեր մեծ կարօտի կանչին
Պահանջին …:
Խօսէ, շարունակէ խօսիլ դուն
Բոլորին, բոլորին
Քու խօսքդ լսելի է ու հասկնալի՝ աշխարհին…:
24 Մայիս 2009
ՊԷՊՕ ՍԻՄՈՆԵԱՆ
LA BOMBA a José Antonio Gurriarán
El alma, que era más fuerte,
más potente que la bomba caída del cielo…
La sangre, que corrió sobre el suelo español,
no era sangre, sino un líquido lleno
de Voluntad…
La bomba había impactado a los españoles,
quienes estaban indignados…
Tú, José Antonio,
apoyado en una pierna, buscabas las huellas
de la bomba,
las cuales se habían perdido entre las cenizas
del terror…
Las cenizas habían dispersado todo,
menos la memoria,
que vivía como un ser incansable…
Volviste a casa herido, como un soldado
que lucha por la paz en la guerra…
Tu profunda herida no hirió tu corazón,
inmenso mar de amor,
voló tu alma imperturbable en el infinito,
como el águila pacífica, como un cometa,
que reparte y envía mensajes desde las alturas,
como un Mensaje de amor y reconciliación,
del despertar de las conciencias y
del reconocimiento de la verdad…
No odiaste al armenio,
quien te convirtió en víctima de la bomba,
sino, profundizaste en las raíces de la memoria,
que gemían en los museos, los huesos y las cenizas…
como consecuencia del silencio de los crímenes del genocidio
y de los sacrificios de la raza…
Has escrito tu Bomba con puño de hierro,
de cobre,
Te has levantado como
un Monumento a la conciencia y la justicia,
visto desde todos los sitios del mundo,
como recordatorio reconciliador
de las páginas escalofriantes del pasado…
Tampoco odiaste al turco,
sino, tu Bomba llamó la atención
a todas las voces silenciadas
de la historia para que despertasen,
para que se rompiesen todas las cortinas sangrientas
de la negación,
se partiesen todos los muros de lo impenetrable
desapareciese todo lo que olía a sangre…
para que se recordara el hecho criminal…
***
Te he oído en Beirut, desde un escenario armenio,
tu idioma era tan humano,
que tú eras el intérprete de nuestro Gran Dolor, de nuestro sueño, del Latido de nuestra tierra,
del Reclamo,
del llamamiento de nuestro gran pesar,
disperso en los cuatro extremos de la Tierra…
José, continúa transmitiendo a todos,
todos al mundo,
tu palabra accessible y comprensible…
BEBO SIMONIAN 24 de mayo de 2009 Traduccion: Shoushan Sirouyan de Stepanian, Yerevan 25 de noviembre de 2016
Փետրուար 27, 2017-ին ստացայ Յովսէփ Արթինեանի նամակը ուր կը գրէ ,-
Յարգելի Տիկ․ Ազատուհի Սիմոնեան Գալայճեան,
Ձեր հանգուցեալ ամուսնոյն՝ բանաստեղծ Պէպօ Սիմոնեանի յետ մահու լոյս տեսած “Գմբէթ Արեգ” հատորը, անցեալ տարուան վերջաւորութեան Ձեր մակագրութեամբ շնորհակալութեամբ ստանալէ ետք, ծանօթացայ հոն մէկտեղուած իր բանաստեղծութիւններուն, ուր 111-113 էջերու վրայ կար La Bomba վերնագրուած բանաստեղծութիւնը, նուիրուած սպանացի հայասէր լրագրող Խօսէ Անթոնիօ Կուռիարանին։
Երեւանաբնակ լիբանանահայ պատմաբան Գէորգ Եազըճեանի այդ օրերուն Պէյրութ գտնուելու առիթէն օգտուելով, այդ բանաստեղծութիւնը պատճէնահանելով իրեն տուի խնդրելով, որ Երեւանաբնակ արժանթինահայ սպաներէնի լաւ գիտակ բանասէր Շուշան Սիրույեան-Ստեփանեանին հասցնէ, որ իր կարգին զայն սպաներէն թարգմանելով հայասէր սպանացի լրագրողին ուղարկէ իր եղբօր՝ Արմէն Սիրույեանի միջոցով, որ տարիներէ ի վեր Մատրիտ հաստատուած է եւ Կուռիարանին մօտիկ բարեկամն է։
Շուշան Սիրույեան-Ստեփանեան այդ շնորհակալ գործը կարճ ժամանակի մէջ կատարած է եւ բանաստեղծ Պէպօ Սիմոնեանին La Bomba վերնագրեալ բանաստեղծութեան սպաներէն թարգմանութիւնը իր եղբօր՝ Արմէնին ուղարկած է, որ իր կարգին զայն լրագրողին յանձնած է, մեծ ուրախութիւն պատճառելով արդէն հիւանդ վիճակի մէջ գտնուող հայասէր Կուռիարանին, որ երկտողով մը իր շնորհակալութիւնը յայատնած է Շուշանին այս թարգմանութեան համար, միեւնոյն ժամանակ շնորհակալ ըլլալով բանաստեղծին եւ ափսոսալով, որ ան արդէն հեռացած է այս աշխարհէն։
Ստորեւ կը գտնէք Շուշան Սիրույեան-Ստեփանեանի՝ Պէպօ Սիմոնեանին La Bomba բանաստեղծութեան սպաներէն թարգմանութիւնը, որ յուսամ հաճելի անակնկալ մը կ՛ըլլայ Ձեզի եւ Ձեր ընտանիքին համար։
Լաւագոյն մաղթանքներով
Յովսէփ Արթինեան
Սիրելի Շուշան,
Մեծ գոհունակութիւն պատճառեց ձեր թարգմանութիւնը Պէպօ Սիմոնեանի La Bomba քերթուածը: Թէեւ սպաներէն չենք կրնար կարդալ սակայն գիտենք թէ ինչպիսի սիրով եւ վարպետութեամբ թարգմանած էք զայն: Շնորհակալութիւն:
Շնորհակալութիւն կը յայտնեմ նաեւ Ձե՛զի պատմաբան Գէորգ Եազըճեան, մտաւորական Յովսէփ Արթինեան եւ Արմէն Սիրույեան, շնորհիւ ձեր ճիգերուն Պէպօ Սիմոնեանի La Bomba քերթուածը հասանելի դարձաւ հայասէր լրագրող Անթոնիօ Խօսէին իր կենդանութեան օրօք: