ՆՈՐ ՅԱՌԱՋ – ՊԷՅՐՈՒԹ
Հարցազրոյց
«Արմէնփրէս» լրատուական գործակալութեան տնօրէն
Արամ Անանեանի հետ
Պէյրութի մէջ կայացած հայ մամուլի համահայկական համագումարի օրերուն ստորեւ տրուած հարցազրոյցը ունեցանք «Արմէնփրէս» լրատուական գործակալութեան տնօրէն Արամ Անանեանի հետ։
* * *
«Նոր Յառաջ» – 2018-ին լրացաւ «Արմէնփրէս» գործակալութեան 100-ամեակը։ Անցեալի բաղդատմամբ անկախութեան 30-ամեայ փորձառութենէն ետք ի՞նչ տարբերութիւններ կը տեսնէք լրատուական դաշտին մէջ։
Արամ Անանեան – Տարբերութիւնները հիմնականում կապուած են տեխնոլոգիական առաջընթացի, Հայաստանի անկախացման եւ հետեւաբար լրատւութեան ու գործակալութեան արտայայտման ազատութեան հետ, քանի որ մնացած առումներով գործակալութիւնը շարունակում է իր աշխատանքը հաղորդելով արագ եւ հաւաստի տեղեկութիւններ՝ Հայաստանի, հայկական աշխարհի եւ հայ կեանքի մասին։ Այսօր «Արմէնփրէս» օժտուած՝ համացանցի տրամադրած լայն հնարաւորութիւններով՝ իր տեղեկութիւնները սփռում է հինգ լեզուներով։ Կարծում եմ, որ ժամանակակից լրատւութիւնը բնորոշւում է այն հանգամանքով որ լրագրողի աշխատանքը այլեւս միայն լրատւութիւն չէ, այլեւ՝ կանխատեսելով եւ ապագայի հետ համաքայլ յառաջդիմելով։ Պատկերաւոր ձեւով կարելի է ասել, թէ այսօր լրագրողը ոչ թէ մէկ այլ երկու ոտքով պէտք է կանգնած լինի ապագայի մէջ։ Մենք այդ հաւատամքով ենք առաջնորդւում, հասկանալով նաեւ որ լրատւութեան մասին նախկին պատկերացումները այլեւս շատ յաճախ տեղին չեն եւ լինելով պետական լրատուական միջոց, մենք պէտք է բազմակարծութեան հարթակ լինենք, նկատի ունենալով որ 21-րդ դարում պետական լրատուամիջոցը «կարեւոր»-ի մասին արագ գրելու առաքելութիւնը ունի, որպէսզի մեր քաղաքացիները գիտակցուած ընտրութիւն կատարեն։
«ՆՅ» – Սովետական շրջանին «Արմէնփրէս»-ը կապուած էր Մոսկուային եւ գաղափարական առումով ունէր ի՛ր յղացքները, ի՛ր հայեցակարգը…։
Ա.Ա. – Ես չեմ ուզում խօսել 30-ամեայ վաղեմութիւն ունեցող երեւոյթների մասին, որովհետեւ անցեալին կառչելով մենք երբեք ապագային չենք հասնի։ Նոյնիսկ անցեալ տասնամեակներում «Արմէնփրէս»-ը եղել է ազատ, անկաշկանդ ու անկողմնակալ եւ միշտ էլ ունեցել է ազգային դիմագիծ։ Եթէ համեմատենք խորհրդային այլ հանրապետութիւնների լրատուական գործակալութիւնների հետ, ապա կարելի է ասել, որ «Արմէնփրէս»-ը առաջին գործակալութիւնն է եղել որ հայերէնով ուղղակի հեռատիպ է ուղարկել Պէյրութ, Փարիզ կամ Նիւ Եորք…։ Ուզում եմ ասել, որ բացի ռուսերէնից միակ լեզուն որ առաջին անգամ Խորհրդային Միութիւնից «դուրս է եկել» դա հայերէնն է եղել, հայալեզու բովանդակութեամբ։ Այդ առումով կը կրկնեմ, որ «Արմէնփրէս»-ը յստակ եւ շեշտուած ազգային դիմագիծ է ունեցել, անկախ՝ կացութաձեւից։ Հետեւաբար եկէք խօսենք ապագայի մասին, որովհետեւ այս պահին մեր խնդիրը ապագան է եւ ոչ թէ անցեալը։
«ՆՅ» – Բնականաբար անցեալին կ՚անդրադառնանք, որպէսզի ներկայի եւ ապագայի մասին աւելի հիմնաւորուած խօսինք։ Այսօրուան ձեր անձնակազմը քանի՞ հոգիէ բաղկացած է։
Ա.Ա. – Ասեմ, որ «Արմէնփրէս»-ը 2018 թուականից իր մէջ միաւորում է թէ՛ «Արմէնփրէս» լրատուական գործակալութիւնը, թէ՛ «Հայաստանի Հանրապետութիւն» հայալեզու օրաթերթը եւ թէ «Ռեսպուբլիքա Արմենիա» ռուսալեզու պարբերաթերթը, որ շաբաթը երկու անգամ է լոյս տեսնում։ Գործակալութիւնը բաւական տպաւորիչ անձնակազմ ունի, այսինքն այս երեք լրատուամիջոցների մէջ միասնաբար շուրջ 100 հոգի են աշխատում, որոնց ամէնօրեայ տքնաջան աշխատանքով է ձեւաւորւում բովանդակութիւնը։ Ներկայիս մենք մեծ բարեփոխման փուլ ենք մուտք գործել՝ մեր տպագիր օրգանների զարգացման նպատակով, որպէսզի ունենանք ապագային ուղղուած եւ ապագային միտուած մամուլ։ Այս առումով անելիքները շատ են եւ համոզուած եմ որ մենք՝ համահայկական համագումարին մասնակցող լրագրողներս միասին պիտի կարողանանք հետագային վերածուել համահայկական լրատուական ցանցի։ Ես ուրախ եմ, որ ի մասնաւորի «Արմէնփրէս»-ի մէջ ամէն օր, վայրկեանական ռեժիմով հայկական աշխարհի բոլոր ծայրերից (Երեւան, Փարիզ, Ստեփանակերտ, Մոսկուա, Մոնթէվիտէօ, Նիւ Եորք եւ այլուր) լուրերի հաւաքագրումը մեզ դարձրել է համահայկական իւրատեսակ մի կառոյց, շատ աւելի ծանր կշռող, որակապէս այլ բովանդակութեամբ, այլ ընդգրկումով եւ այլ ազդեցութեամբ՝ մետիադաշտ, որը առիթ է տալիս համազգային հետաքրքրութիւն ներկայացնող հարցերը պատշաճօրէն հրամցնել լայն լսարանի։
«ՆՅ» – Այսօրուան դրութեամբ արտասահմանի մէջ «Արմէնփրէս»-ի յղումները կամ գործակիցներու եւ թղթակիցներու ցանցը ընդլայնելու հնարաւորութիւններ կա՞ն։
Ա.Ա. – Այդ հարցը մեր ուշադրութեան կենտրոնում է եւ մենք միշտ հետեւում ենք իմանալու համար թէ գործակալութեան խօսքը որքանո՞վ ազդեցիկ է։ Հիմա ուրախութեամբ պիտի նշեմ, որ մեր կողմից եղած յղումները մեզ դարձրել են ամէնից առաջատարը՝ հայկական լրատուական դաշտում, ինչ որ իրականութեան մէջ շատ բնական է՝ հաշուի առնելով մեր 100-ամեայ ուղին։ Բայց դա նշանակում է նաեւ որ պէտք է մեր աշխատանքի թափը նոյն ուժգնութեամբ պահենք, որովհետեւ եթէ մեր մրցունակութիւնը թուլացնենք մեր տեղն ու դիրքը կը կորցնենք։ Այս առումով մենք բոլորի եւ առաջին հերթին Սփիւռքի լրատուամիջոցների օժանդակութեան կարիքը ունենք։ Թղթակցային ցանցի ընդլայնումը մեր համար շատ կարեւոր հեռանկարային զարգացման խնդիր է եւ հէնց այդտեղ ենք տեսնում մեծ հնարաւորութիւններ։ Այստեղ կ՚ուզենայի քաթարեան «Ալ Ճազիրա»-ի օրինակը բերել, թէ ինչպէս այդ փոքր ցամաքամասը կարողացաւ հսկայական ֆինանսական ներդրումով ձեւաւորել համաշխարհային հեռուստատեսութիւն, դրանով իսկ երկրի միջազգային դերն ու կշիռը բարձրացնելով։ Ճիշդ է որ մենք Քաթարի հնարաւորութիւնները չունենք, բայց ունենք ա՛յն ցանցը, որ թերեւս ընդլայնելով կարելի է ինչ- որ տեղ եթէ ոչ համաշխարհային, գոնէ շրջանային նշանակութեամբ գործակալութիւն ձեւաւորել։ Գիտէք, 21-րդ դարը ոչ-ստանդարտ լուծումների դարաշրջան է եւ մենք պէտք է պատրաստ լինենք դրան։ Հետեւաբար մենք բաց ենք ցանկացած ձեւաչափի համագործակցութեան համար։
«ՆՅ» – Իսկ ընդհանրապէս ապագային ինչպէ՞ս կը տեսնէք «Արմէնփրէս»-ի լրատւութիւնը եւ դերակատարութիւնը՝ ցանցային օգտագործման առումով։ Ան կրնա՞յ հայաշխարհի կեդրոնական լրասփռային ա՛յն մարմինը հանդիսանալ, որ ի վիճակի կ՚ըլլայ գործակցելու եւ իր շուրջ համախմբելու ցանցը։
Ա.Ա. – Շատ կարեւոր եւ տեղին հարցադրում է։ Նախ եւ առաջ մենք շատ կը ցանկանայինք որ մեր բոլորի միջեւ այդ ուղղութեամբ համաձայնութիւն գոյանար։ Անշուշտ որ «Արմէնփրէս»-ը այդ հնարաւորութիւնը եւ ներուժը ունի։ Մենք վաղուց արդէն աշխարհի մեր բոլոր գործընկերներին առաջարկել ենք համատեղ աշխատանք՝ օրէնքի սահմաններում մեր արտադրանքը տրամադրելով, փոխարէնը շատ քիչ բան ակնկալելով։ Այսօր էլ պատրաստ ենք նոյն ձեւով համագործակցելու։
«ՆՅ» – Օրինակի համար ինչպէ՞ս կը դիտարկէք Ֆրանսայի «Նոր Յառաջ»-ի հետ գործակցելու հնարաւորութիւնը, նկատի ունենալով որ թերթը Արեւմտեան Եւրոպայի միակ հայատառ անկախ մամուլն է։
Ա.Ա. – Ասեմ, որ մեզ շատ է ոգեւորում «Նոր Յառաջ»-ի օրինակը, զանազան առումներով։ Նախ՝ որ Ֆրանսայի հայ գաղութը Եւրոպայի կենտրոնական համայնքն է, հայկական ինքնութեան կենտրոնական բեւեռը, որ չի կարող չունենալ հայատառ, հայալեզու եւ ազգային ինքնութեան վրայ խարսխուած լրատուամիջոց։ Ժամանակակից աշխարհում հայերէն գրելը, հայերէնով նիւթ տարածելը ոչ միայն լրատուական, այլեւ ինքնութեան ամրապնդման ուղղուած աշխատանք է։ Այս պատճառով էլ «Նոր Յառաջ»-ը ո՛չ միայն հանդիսանում է լրատուամիջոց եւ ինքնութեան խարիսխ, այլեւ լեզուի պահպանութեան եւ Հայը Հա՛յ պահելու իւրատեսակ ամրոց։ Ես համոզուած եմ, որ մենք միասին կը կարողանանք մի շարք նախագծեր իրականացնել, որոնք յաւելեալ արժէք կը ստեղծեն թէ՛ «Նոր Յառաջ»-ի եւ թէ «Արմէնփրէս»-ի համար։ Մենք արդէն համաձայնել ենք եւ յառաջիկայում կը դիմենք գործնական քայլերի, որոնք տեսանելի կը լինեն մեր գործակալութեան եւ ձեր մամուլի ընթերցողներին։
«ՆՅ» – Հայաստան արդէն անդամ դարձած է Ֆրանսախօս երկիրներու միութեան եւ ստանձնած է այդ միութեան նախագահութիւնը։ Այդ առումով ֆրանսերէն լեզուի յաւելումը «Արմէնփրէս»-ի կայքին մէջ կարեւոր երեւոյթ մըն է։ Վստահաբար կարելի է այդ ուղղութեամբ գործակցութեան դաշտ մը ստեղծել, անկախ հայալեզու մամուլի տեղեկութեանց փոխանակումէն։
Ա.Ա. – Այդ առաջարկից կարելի չէ հրաժարուել եւ սիրով կ՚ընդառաջենք դրան։ Յիշեցնեմ, որ մենք Հայաստանի մէջ տեղի ունեցած ֆրանսախօսութեան վեհաժողովի տեղեկատուական գործընկերն էինք եւ ապահովեցինք ֆոթօ-լրատւութեան ամբողջական ծաւալը, որը հետաքրքրական մարտահրաւէր էր գործակալութեան ֆոթօ-ծառայութեան համար։ Դրանից օգտուեցին ֆրանսալեզու բոլոր երկրները։ Ուրեմն հայաստանեան գործակալութիւնը կարող է կարեւորագոյն միջոցառումների համար հանդիսանալ տեղեկատուական իւրատեսակ կենտրոն եւ շատ լաւ արդիւնքներ ապահովել։
Տեսակցեցաւ՝
Ժիրայր Չոլաքեան ■