Անգլերէնէ թարգմանեց՝ Շաքէ Մանկասարեան
Փիլիսոփայութեան եւ պատմութեան հանդէպ յատուկ սէր տածող՝ երաժշտահան, յօրինող Հայկ Վարդան երաժշտահանութիւն եւ դաշնամուր սորված է Պազելի, Պուտափեշտի, Փարիզի, Սոֆիայի եւ Վենետիկի մէջ: Ծագումով հայ Զուիցերիացի երգահան Հայկ Վարդան յօրինած է մօտաւորապէս երեսուն տարուան ժամանակակից կտորներ, որոնք ոգեշնչուած են երաժշտական մեծ աւանդոյթի ազդեցութիւններէն, թէ՛ Եւրոպական եւ թէ Արեւելեան մշակոյթներէն:
Այդ երկու աշխարհներու խաչմերուկին վրայ, երաժշտահան Հայկ Վարդան կը համատեղէ արեւմտեան բանականութիւնն ու արեւելեան խորհրդաւորութիւնը՝ արձակելով հոգեւոր ուժ մը, որ բնորոշ է իր բոլոր ստեղծագործութիւններուն:
1995-ին, ան կ’արժանանայ է ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի մրցանակին իր «Պրոմեթեւս 12» օփերային համար, որ ստեղծուած է 1994-ին, «Կոլտոնի» թատրոնին մէջ, Վենետիկ:
1999-ին, իր CELLISSIMO համաշխարհային ստեղծագործութիւնը բարձր կը գնահատուի Ֆրանքֆուրթր Ալլկըմայնը Ցայթունկի (Frankfurter Allgemeine Zeitung) կողմէ, իբրեւ«ստեղծագործութիւն մը որ կը գոհացնէ մեր բոլոր ակնկալութիւնները»:
Իր REQUIEM- ը, ստեղծուած 2001-ին, 90 վայրկեաննոց կոթողային հոգեհանգիստի պատարագը, որ կը կատարուի Ժընեւի եւ Ցիւրիխի մէջ, զինք կ’արժանացնէ շատ մեծ գնահատանգի Մայէսթրօ Ֆրաքասոյի կողմէ. «Գործ մը՝ յատկանշուած շատ արտայայտիչ, կառուցուածքային եւ բներգական համադրութեամբ»:
Երաժշտահան Հայկ Վարդանի ստեղծագործութիւններու ընտրանին՝
- Փրոմեթէիւս XII (Prometheus XII)Թատերախաղ երաժշտութիւն, օփերա երկու գործողութեամբ, որ ներկայացուած է իբրեւ համաշխարհային առաջին ներկայացում 1994-ին, Վենետիկի (Teatro Goldoni) Թէաթրօ Կոլտինիի մէջ եւ արձանագրուած նոյն տարին: 1995-ին ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի հովանաւորութեամբ կը ներկայացուի Փարիզի եւ այնուհետեւ կը կատարուի Երեւանի պետական երաժշտանոցին մէջ:
- Լա Ֆէնիս (La Fenice)– Դաշնամուրի սոնաթ, որ գրուած է 1997 թուականին եւ քանի մը անգամ կատարուած է Սպանացի արուեստագէտ Պրեննօ Ամպրոզինիի (Brenno Ambrosini) կողմէ:
- Սելլեսսիմօ -1999 (Cellissimo-1999)բնօրինակ երգագրութիւն, նախատեսուած յատկապէս չորս թաւջութակի համար, նոյն անունով ամբողջը եւ առաջին ներկայացումը տեղի կ’ունենայ Քրոնպերկի (Kronberg Music Festival) երաժշտական փառատօնին:
- Հոգեհանգիստի Պատարագ ռեքուիեմ (Requiem),որ յօրինուած է 1996-ին եւ ներկայացուած 2001-ին Ժընեւի եւ Ցիւրիխի մէջ, Փրակայի ֆիլհարմոնիք նուագախումբին եւ Չեխիոյ ձայնասփիւռի երգչախումբին (Czech Radio Choir) մեկնաբանութեամբ:
- Օրաթորիօ Լ՛ինֆինիթօ (Oratorio L’Infinito)խորագրուած Կ. Լէոփարտիի (G. Leopardi) բանաստեղծութիւնը, ձայնագրուած 2008 թուականին «Օէմմ Էտիցիոն»ի (Oemme edizioni) մէջ, Վենետիկ:
- Լէ Շանթ Կրենաց – րիթուրնէ քոնթրը լա կուէրր (Les Chants Grenats- ritournelles contre la guerre)յօրինուած 2005 թուականին:
- Սիմֆոնի Թէնեպրէ (Symphonia Tenebrae)խորագրուած Փօլ Սելանի (Paul Celan) բանաստեղծութիւնը, ձայնագրուած 2012 թուականին, Վենետիկ.
– Մսթըր Մանի Օթերա պուֆֆա (Mister Money – Opera buffa), երգաթատերագիրք՝ Կ. Շէվրոլէթ (G. Chevrolet), ներշնչուած Յակոբ Պարոնեանի «Մեծապատիւ Մուրացկաններ» վէպէն:
–Էփիթաֆ (EpitaphE), յօրինուած 2010 թուականին սենեկային նուագախումբի համար.
- Սիմֆոնիա Քոնսերթանթէ (Symphonia Concertante),որ յօրինուած է 2012 թուականին ջութակի, թաւջութակի եւ նուագախմբի համար:
III. Սիմֆոնիա Ռեքուիսաթ (Requiescat), որ յօրինուած է 2014 թուականին սօփրանօ, պարիթոն եւ նուագախումբի համար:
- Սիմֆոնիա Շէյքսփիրիըն (Symphonia Shakespearean),յօրինուած՝ 2015 թուակա
Կոմիտաս Քառեակ (Gomidas Quartet), յօրինուած՝ 2015 թուականին:
22 Փետրուար 2015-ին, կը ներկայացուին երաժշտահան Հայկ Վարդանի երեք սիմֆոնիները Փրակայի The Church of Sts. Simon and Jude (Չեխերէն Kostel svatých Šimona a Judy) թարգմանաբար Սուրբ Սիմոնի եւ Յուդա (Աստուածաշունչին մէջ Ս. Թադէոս առաքեալը նաեւ կը կոչուի Ղեբէոս եւ Յուդա ) եկեղեցւոյ մէջ` Զլինի Պոհուսլաւ Մարթինուի ֆիլհարմոնիք նուագախումբին կատարողութեամբ եւ խմբավար Տաւիտ Շուեցի ղեկավարութեամբ: Կը կատարուին նուագախումբի համար Էփիթաֆը, Երկրորդ սիմֆոնին ջութակի, թաւջութակի եւ նուագախումբի համար եւ Հայոց ցեղասպանութեան նուիրուած «Երրորդ սիմֆոնի ռեքուիեմ 1915»-ը: Համերգին ելոյթ կ’ունենան սօփրանօ Ճանա Սիպերան եւ պարիթոն Ճիրի Պրուքլերը:
Յօրինող Հայկ Վարդանը, որ ներկայ էր համերգին, գոհունակութեամբ կ’արտայայտուի երաժիշտներու կատարած աշխատանքին մասին՝ ըսելով.- «Զարմացած եմ, որ այդքան կարճ ժամանակահատուածի մէջ նուագախումբը կրցաւ կատարել իմ գործերս»:
երաժշտահան Հայկ Վարդան ծնած է Զուիցերիա: Իր ծնողքը արմատներով Կարս, Անի քաղաքէն են :